Балтач районының “Бөрбаш” хуҗалыгында бәрәңгене 66 гектарда утыртканнар

Балтач районының ярты хуҗалыгы бәрәңгедән баш тарткан заманда “Бөрбаш” хуҗалыгында элеккеге кебек бу культураны күпләп игә. Быел 66 гектарда 5 төрле сорт утыртканнар. Невскийны шактый еллар дәвамында үстерә­ләр икән. Аның мәйданы башка сортларга караганда күбрәк. Соң­гы ике елда өстенлекне кызыл кабыклы бәрәңгеләргә бирә­ләр. Узган ел Чуашиядән  – Рокко, Кукмарадан – Розара, Киров өлкә­сеннән – Луговской, быел Кукмарадан Гала сор­тын алып утырткан булганнар. Рокко белән Гала бик уңган. Гектарыннан 200 центнер чыга. Начар дигән кишәр­лекләрдән дә 155-160 центнер җыялар. “Уңыш алу өчен сортларга нык игътибар бирергә кирәк, – ди берничә дис­тә ел дә­вамында бәрәңге үстерү белән шөгыльләнүче агроном Ис­кән­дәр Гыйльметдинов. – Орлык юнә­­лешендә ныклап эшләгәндә генә уңыш алырга, файда табарга була. Элек-электән үстерә килгән Невский сортының уңышы түбә­нәя башлады. Сортлар белән шөгыльләнүче хуҗалыклардан аны кабат сатып алмыйча булмас, дип торам”.
Бөрбашлылар бөртекле культураларны җыеп алганнан соң 11 сентябрьдә эшкә керешкән булган. Бүгенгә 8 мең центнер бә­рәңге уңышы җыелган. Беренче мәлдә казылганнарын саклауга куйганнар. Хәзер сорап килгән кешеләргә саталар.

Кукмара районының бер өле­шендә, Киров өлкәсенең Нократ Аланы районы авылларында бә­рәңге үскән чорда корылык булган. Искәндәр абый әйтүенчә, бу як халкы җиңел машиналар бе­лән килеп, үзләренә җитәрлек ашау, утырту бәрәңгесе алып китәләр икән. Бөрбашны алыпсатарлар да үз иткән. Бер атна элек кенә дә клиентлары алай күп булмаган. Аның килограммын 5,5 сумнан сатканнар. Төбәкләрдә яңгырлар киткәч, сатып алырга теләк бел­дерүчеләр саны арткан. Моңа кадәр Чуашиядән бә­рәңге ташучылар да бирегә килә. Мин барында гына да әллә ничә кеше шалтыратты. “Үзегезгә сакларга куйганын булса да бирегез инде”, – диючеләре дә булды. “Казып, чүпләп өлгереп булмый, – ди Искәндәр абый. – 6,5-7 сумга да алырга риза алар. Басудан гына килеп алып китсәләр, безгә дә яхшы. Аның бәясе артканны көтеп әллә никадәр акча эш­ләп булмый. Көздән сату отышлырак. Тик менә мөмкинчелек юк. Яңгыр чиләкләп ява. Басуга керә торган түгел, уңышны җыеп алып булмый”, – диде ул.
– Бәрәңгенең бер төптән аз чыгасын фәнни-тикшеренү институтындагы галимнәр август аенда ук әйтте, – ди хуҗалык агрономы. – Гадәттә, 7-8, 5-6 күзә­нәкле бәрәңге утыртыла. Бер күзәнәк­тән 1-2 бәрәңге була. 7 күзәнәкле бә­рәңге утыртсаң, 12-14 бәрәңге уңышы алынырга тиеш. Мин авыл­дашларга да бу хакта гел аңлатып торам. Күп күзә­нәкле­ләрне утыртырга кушам. 
Озак еллар бәрәңге иккәч, ул бу культураны үстерүнең неч­кә­лекләрен белә. “Икенче икмәк” утыртасы җирне көздән тирән итеп эшкәртергә кирәк икән. “Безнең зонада бәрәңгегә элгәр культура булып арыш санала. Арыш басуына бәрәңге утыр­тасың икән, уңыш алуның беренче сере шунда. Көздән чәчелгән арыш сабан культураларына караганда тиз үсә. Ул басуда чүп үлән үсәргә ирек бирми. Фитосанитар яктан да отышлы. Элгәр культура алдыннан тирес кер­телсә, тагын да яхшы. Орлыкны эшкәртеп утыртсаң, үсеш чорында тиешле шартларны үтәсәң, уңыш алырга була”, – ди ул.

“Ватаным Татарстан”